Του Ανδρέα Βασιλείου*
Την 8η και 9η Μαΐου κάθε έτους τιμάται από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών η «Ώρα Μνήμης και Συμφιλίωσης για όσους έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου».
Η επέτειος αυτή αποτελεί στην πραγματικότητα και την επέτειο τερματισμού του Πολέμου, ο οποίος έληξε στην Ευρώπη, κατόπιν της άνευ όρων παράδοσης της Γερμανίας, στις 8 Μαΐου 1945 και ώρα 23:01.
Η σημερινή επέτειος συνιστά φόρο τιμής που αποτίνεται στα θύματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, της πιο εκτεταμένης γεωγραφικά ένοπλης σύρραξης στην ανθρώπινη ιστορία. Παράλληλα, ωστόσο, συνιστά ευκαιρία για αναστοχασμό σχετικά με τις ολέθριες συνέπειες των πολέμων και τη σημασία της Ειρήνης, που αποτελεί υπέρτατο αγαθό και ύψιστη αξία.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος άφησε πίσω του περισσότερους από 22 εκατομμύρια νεκρούς στρατιώτες και 40 εκατομμύρια απλούς πολίτες, χώρες ερειπωμένες, ανθρώπους εξαθλιωμένους, οικονομίες κατεστραμμένες. Από τη δίνη αυτής της τραγωδίας δόθηκε, όμως, το έναυσμα στους Ευρωπαίους πολιτικούς για την έναρξη της διαδικασίας οικοδόμησης της Ενωμένης Ευρώπης, της ευρωπαϊκής οικογένειας, ενός φάρου ελπίδας και αισιοδοξίας.
Μόλις πέντε έτη μετά τη λήξη του πολέμου, ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών Robert Schuman παρουσίασε ένα σχέδιο πολιτικής συνεργασίας στην Ευρώπη, προτείνοντας τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα.
Ο Schuman, οραματιζόμενος την Ευρώπη της ειρήνης και της αλληλεγγύης, είχε επισημάνει χαρακτηριστικά στην περίφημη διακήρυξή του πως «η Ευρώπη δε θα δημιουργηθεί δια μας, ούτε σε ένα συνολικό οικοδόμημα: θα διαμορφωθεί μέσα από συγκεκριμένα επιτεύγματα που θα δημιουργήσουν πρώτα μία πραγματική αλληλεγγύη».
#EUHistory was made here.
From the Clock Room where the Schuman Declaration was made to the Jerónimos Monastery where the Treaty of Lisbon was signed, these 7 places were host to landmark moments in the creation of the EU.
Step back in time and explore these historic sites ↓
— European Commission (@EU_Commission) May 7, 2023
Πράγματι, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έπαψε να αγωνίζεται για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, διαδραματίζοντας ταυτόχρονα καθοριστικό ρόλο στην οικονομία και τον πολιτισμό. Εβδομήντα επτά έτη μετά τον τερματισμό του Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η ειρήνη παραβιάστηκε με την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, σύσσωμη καταδίκασε την εισβολή κι έλαβε μία σειρά από μέτρα για τη στήριξη της Ουκρανίας και του δοκιμαζόμενου ουκρανικού λαού.
Με αφορμή τη σημερινή ημέρα, ας θυμηθούμε τους στίχους του Γιώργου Σεφέρη «αν είναι αλήθεια πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια, ή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβη ή κάποιος άγνωστος, ανώνυμος, που ωστόσο είδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάρια, δεν το ‘χει μες στην μοίρα του ν’ ακούσει μαντατοφόρους που έρχουνται να πούνε πως τόσος πόνος τόση ζωή πήγαν στην άβυσσο για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη» και ας αναλογιστούμε το «αδειανό πουκάμισο» που κρύβεται πίσω από κάθε πόλεμο…
*Ο Ανδρέας Βασιλείου είναι Δόκιμος Μαθητής – Πρέσβης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου | 1ο Γενικό Λύκειο Τρίπολης
Κεντρ. φωτογραφία: Μνημείο για τη μνήμη των θυμάτων του 1ου & 2ου Παγκοσμίου Πολέμου (Στρασβούργο)
