Η Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών του Ευρωκοινοβουλίου ενέκρινε σχέδιο έκθεσης (με 38 ψήφους υπέρ, καμία κατά και 1 αποχή) που προειδοποιεί για τον εθιστικό χαρακτήρα ορισμένων ψηφιακών υπηρεσιών, όπως τα διαδικτυακά παιχνίδια, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι υπηρεσίες ροής και οι διαδικτυακές αγορές, που εκμεταλλεύονται τα τρωτά σημεία των ανθρώπων για να τραβήξουν την προσοχή τους και να δημιουργήσουν έσοδα από τα δεδομένα τους.
Επιπτώσεις στην ψυχική υγεία
Ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να επηρεάσουν την κοινωνία με θετικούς τρόπους (π.χ. αύξηση της αποτελεσματικότητας, προσβασιμότητας, συνδεσιμότητα), ο εθιστικός σχεδιασμός τους μπορεί να προκαλέσει ψυχολογική και υλική βλάβη (απώλεια συγκέντρωσης και γνωστικής ικανότητας, εξουθένωση, άγχος, κατάθλιψη, περιορισμένη σωματική δραστηριότητα).
Οι ευρωβουλευτές ανησυχούν ιδιαίτερα για τον αντίκτυπο που έχει ο ψηφιακός εθισμός στα παιδιά και τους εφήβους, τα οποία είναι πιο ευάλωτα σε αυτά τα συμπτώματα, και ζητούν περισσότερη έρευνα και ρύθμιση σε αυτόν τον τομέα.
Απαιτούνται νέοι κανόνες της ΕΕ
Οι ευρωβουλευτές πιστεύουν ότι πρόσφατοι κανόνες όπως ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) και ο νόμος περί τεχνητής νοημοσύνης δεν αρκούν για να ρυθμίσουν το ζήτημα του εθιστικού σχεδιασμού.
Προτρέπουν την Επιτροπή να καλύψει τα υφιστάμενα νομικά κενά και να παρουσιάσει νέα νομοθεσία για το θέμα. Εάν αυτό δεν αντιμετωπιστεί, λένε, το Κοινοβούλιο θα πρέπει να κάνει χρήση του δικαιώματός του για νομοθετική πρωτοβουλία.
Επιπλέον, οι ευρωβουλευτές λένε ότι οι επιβλαβείς εθιστικές τεχνικές που δεν καλύπτονται από την οδηγία για την αθέμιτη εμπορική πρακτική (π.χ. άπειρη κύλιση, προεπιλεγμένη αυτόματη αναπαραγωγή, συνεχής ώθηση και ειδοποιήσεις αποδείξεων ανάγνωσης) πρέπει να εξετάζονται και να απαγορεύονται από την Επιτροπή.
Ηθική από το σχεδιασμό
Οι ευρωβουλευτές θέλουν οι εταιρείες να είναι υποχρεωμένες να αναπτύσσουν ηθικά και δίκαια ψηφιακά προϊόντα και υπηρεσίες «σχεδιασμένα» χωρίς σκοτεινά μοτίβα, παραπλανητικό και εθιστικό σχεδιασμό.
Η Επιτροπή θα πρέπει να προτείνει ένα ψηφιακό «δικαίωμα να μην ενοχλείσαι» και να δημιουργήσει έναν κατάλογο καλών πρακτικών σχεδιασμού όπως: «σκέψου προτού μοιραστείς»·
Απενεργοποίηση ειδοποιήσεων από προεπιλογή χρονολογικές ροές, λειτουργία κλίμακας του γκρι. προειδοποιήσεις ή αυτόματα κλείδωμα μετά από προκαθορισμένη χρήση χρόνου (ιδίως για ανηλίκους)· συνολικές περιλήψεις χρόνου οθόνης.
Οι εκπαιδευτικές οδηγίες και οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης θα πρέπει να προωθούν στρατηγικές αυτοελέγχου για να βοηθήσουν τα άτομα να αναπτύξουν ασφαλέστερες διαδικτυακές συμπεριφορές και υγιεινές συνήθειες.
Η εισηγήτρια Κιμ Βαν Σπάρεντακ (Πράσινοι/EFA, NL) είπε: «Καμία αυτοπειθαρχία δεν μπορεί να νικήσει τον εθιστικό σχεδιασμό στον οποίο υποκείμεθα όλοι σήμερα. Η προβληματική χρήση smartphone επηρεάζει την προσοχή και την ανάπτυξη του εγκεφάλου από νεαρή ηλικία. Αυτή είναι μια από τις προκλήσεις της εποχής μας. Εάν δεν παρέμβουμε τώρα, αυτό θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στις επόμενες γενιές.
Έχουμε ήδη αυστηρούς κανόνες υγείας και ασφάλειας για τα τρόφιμα, το αλκοόλ και τον καπνό για την προστασία της υγείας μας. Η ΕΕ πρέπει τώρα να αντιμετωπίσει τον εθιστικό σχεδιασμό!».
Εθιστικές σχεδιαστικές λειτουργίες (π.χ. ατελείωτη κύλιση (Infinite scroll), έλξη για ανανέωση, default auto play (βίντεο αυτόματης αναπαραγωγής) που δεν τελειώνει ποτέ, ειδοποιήσεις push, προσωρινά διαθέσιμες ιστορίες, επισημάνσεις “μου αρέσει”, αποδείξεις ανάγνωσης) επηρεάζουν τα τρωτά σημεία και τις επιθυμίες των ανθρώπων και τους ωθούν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο σε αυτά πλατφόρμες.
