Νέος -Ανεξάρτητος- Οργανισμός της Ε.Ε. για το Άσυλο

• Ανεξάρτητος οργανισμός της ΕΕ με ενισχυμένους πόρους, ικανούς να στηρίξουν τις επιχειρήσεις μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης
• 500 εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη για βοήθεια σε καταστάσεις κρίσης
• Δημιουργία θέσης υπεύθυνου θεμελιωδών δικαιωμάτων, αρμόδιου για νέο μηχανισμό υποβολής καταγγελιών
• Μηχανισμός για την παρακολούθηση της εφαρμογής των κανόνων ασύλου από τα κράτη μέλη (μερική εφαρμογή: 31 Δεκεμβρίου 2023, πλήρης μετά την αναθεώρηση των κανόνων του Δουβλίνου)

Η προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε την Τρίτη μεταξύ των διαπραγματευτών του ΕΚ και της πορτογαλικής Προεδρίας του Συμβουλίου δίνει τέλος στο χρόνιο αδιέξοδο που είχε προκύψει στο Συμβούλιο όσον αφορά τη μεταρρύθμιση που θα μετατρέψει την Υπηρεσία Υποστήριξης της ΕΕ για το Άσυλο (EASO) σε αυτόνομο οργανισμό. Ο συμβιβασμός επιβεβαιώνει ως επί το πλείστον την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε το 2017, ενώ περιλαμβάνει επίσης ειδικές διατάξεις σχετικά με την έναρξη ισχύος του μηχανισμού παρακολούθησης, ο οποίος θα τεθεί σε εφαρμογή στο μεγαλύτερο μέρος του από τις 31 Δεκεμβρίου 2023.

Το κείμενο ενισχύει την υφιστάμενη Υπηρεσία, η οποία λειτουργεί από το 2011, μετατρέποντάς την σε ανεξάρτητο Οργανισμό που θα αναπτύξει επιχειρησιακά πρότυπα, δείκτες, κατευθυντήριες γραμμές και βέλτιστες πρακτικές σε θέματα ασύλου. Θα παρέχει επίσης επιχειρησιακή συνδρομή στα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων σε καταστάσεις κρίσης, καθώς και στις προσπάθειες μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης. Προκειμένου να βελτιωθεί η λειτουργία του κοινού συστήματος ασύλου, θα στηρίξει την πρακτική συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών. Ο Οργανισμός θα διαθέτει πρόσθετους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, συμπεριλαμβανομένου επαρκούς προσωπικού για να συμμετάσχει στις ομάδες υποστήριξης για το άσυλο και στις ομάδες εμπειρογνωμόνων που ασχολούνται με την παρακολούθηση των διαδικασιών και της κατάστασης. Ενισχύθηκαν επίσης οι όροι που αφορούν τη συνεργασία με τρίτες χώρες.

Θέσπιση θέσης Υπεύθυνου για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα

Κατόπιν απαίτησης των ευρωβουλευτών, ο Οργανισμός θα διαθέτει Υπεύθυνο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Οι αρμοδιότητές του θα αποσκοπούν στη διασφάλιση του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Οργανισμού, αλλά και ευρύτερα όσον αφορά την ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου. Θα είναι επίσης υπεύθυνος για τον νέο μηχανισμό καταγγελιών.

Ο νέος Οργανισμός θα συγκροτήσει ομάδα 500 εθνικών εμπειρογνωμόνων που θα μπορούν να τοποθετούνται κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών σε ομάδες υποστήριξης για το άσυλο, και θα παρέχουν επιτόπου τεχνική και επιχειρησιακή συνδρομή.

Παρακολούθηση της κατάστασης στα κράτη μέλη

Από τις 31 Δεκεμβρίου 2023, ο Οργανισμός θα παρακολουθεί κατά πόσον στα κράτη μέλη εφαρμόζονται στην πράξη οι διάφορες πτυχές του κοινού συστήματος ασύλου, για παράδειγμα σχετικά με τις συνθήκες υποδοχής, το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και τις δικλείδες για την προστασία των παιδιών, όπως και για τις δικλείδες διασφάλισης της αξιοπιστίας των διαδικασιών.

Το πλήρες σύστημα ελέγχου, καθώς και οι διατάξεις σχετικά με την ικανότητα και την ετοιμότητα των κρατών μελών σε καταστάσεις δυσανάλογης πίεσης, θα τεθούν σε ισχύ ταυτόχρονα με την κατάργηση του ισχύοντος κανονισμού του Δουβλίνου.

Η Elena YONCHEVA (Σοσιαλιστές, Βουλγαρία), εισηγήτρια του Κοινοβουλίου, δήλωσε: «Σήμερα είναι μια ιστορική ημέρα για την πολιτική ασύλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όχι μόνο θα έχουμε έναν πραγματικά αυτόνομο Οργανισμό για το Άσυλο στην ΕΕ, αλλά αποδείξαμε επίσης ότι είναι δυνατή η μεταρρύθμιση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου. Ο νέος Οργανισμός αποτελεί το πρώτο δομικό στοιχείο για ένα νέο Σύστημα που θα βασίζεται σε ουσιαστική αλληλεγγύη, αποτελεσματικές διαδικασίες ασύλου και ισχυρότερη προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων.»