Σήμερα Τρίτη 5/3, διαπραγματευτές από το Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με νέους κανόνες που απαγορεύουν τα προϊόντα που κατασκευάζονται με καταναγκαστική εργασία από την αγορά της ΕΕ.
Ο νέος κανονισμός θα δημιουργήσει ένα πλαίσιο για την επιβολή αυτής της απαγόρευσης, μεταξύ άλλων μέσω ερευνών, νέων λύσεων πληροφορικής και συνεργασίας με άλλες αρχές και χώρες.
Σύμφωνα με το συμφωνημένο κείμενο, οι εθνικές αρχές ή, εάν εμπλέκονται τρίτες χώρες και η Επιτροπή της ΕΕ, θα διερευνήσουν την ύποπτη χρήση καταναγκαστικής εργασίας στις αλυσίδες εφοδιασμού εταιρειών.
Εάν η έρευνα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι έχει χρησιμοποιηθεί καταναγκαστική εργασία, οι αρχές μπορούν να απαιτήσουν την απόσυρση των σχετικών αγαθών από την αγορά της ΕΕ και τις ηλεκτρονικές αγορές και την κατάσχεση στα σύνορα.
Στη συνέχεια, τα αγαθά θα πρέπει να δωριστούν, να ανακυκλωθούν ή να καταστραφούν. Τα αγαθά στρατηγικής ή κρίσιμης σημασίας για την Ένωση ενδέχεται να παρακρατηθούν έως ότου η εταιρεία εξαλείψει την καταναγκαστική εργασία από τις αλυσίδες εφοδιασμού της.
Σε επιχειρήσεις που δεν συμμορφώνονται μπορούν να επιβληθούν πρόστιμα. Ωστόσο, εάν εξαλείψουν την καταναγκαστική εργασία από τις αλυσίδες εφοδιασμού τους, τα απαγορευμένα προϊόντα μπορούν να επιτραπούν ξανά στην αγορά.
Εμπορεύματα και περιοχές υψηλού κινδύνου
Κατόπιν επιμονής του Κοινοβουλίου, η Επιτροπή θα καταρτίσει κατάλογο συγκεκριμένων οικονομικών τομέων σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές όπου υπάρχει καταναγκαστική εργασία που επιβάλλεται από το κράτος. Αυτό θα γίνει τότε κριτήριο για την αξιολόγηση της ανάγκης έναρξης έρευνας.
Η Επιτροπή μπορεί επίσης να προσδιορίσει προϊόντα ή ομάδες προϊόντων για τις οποίες οι εισαγωγείς και οι εξαγωγείς θα πρέπει να υποβάλουν επιπλέον στοιχεία στα τελωνεία της ΕΕ, όπως πληροφορίες για τον κατασκευαστή και τους προμηθευτές αυτών των προϊόντων.
Ψηφιακά εργαλεία και συνεργασία, μεταξύ άλλων με τρίτες χώρες
Μια νέα Ενιαία Πύλη Καταναγκαστικής Εργασίας θα δημιουργηθεί για να βοηθήσει στην επιβολή των νέων κανόνων. Περιλαμβάνει κατευθυντήριες γραμμές, πληροφορίες για τις απαγορεύσεις, βάση δεδομένων των περιοχών και τομέων κινδύνου, καθώς και δημόσια διαθέσιμα στοιχεία και μια πύλη καταγγελιών. Ένα ενωσιακό δίκτυο κατά των προϊόντων καταναγκαστικής εργασίας θα βοηθούσε στη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των αρχών.
Οι κανόνες προβλέπουν επίσης συνεργασία με τρίτες χώρες, για παράδειγμα στο πλαίσιο υφιστάμενων διαλόγων ή εφαρμογής εμπορικών συμφωνιών. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ανταλλαγή πληροφοριών για τομείς ή προϊόντα κινδύνου και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, ιδίως με χώρες με παρόμοια νομοθεσία. Η Επιτροπή ενεργώντας ως κύρια αρμόδια αρχή μπορεί επίσης να διενεργεί ελέγχους και επιθεωρήσεις σε τρίτες χώρες, εάν η σχετική εταιρεία και η κυβέρνηση της τρίτης χώρας συμφωνούν με αυτό.
Η συνεισηγήτρια Samira Rafaela (Renew, NL) δήλωσε: «Αυτός ο νόμος είναι πρωτοποριακός στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θα αποτρέψει την είσοδο προϊόντων καταναγκαστικής εργασίας στην αγορά μας. Και έχει αρκετές αναφορές στην αποκατάσταση. Είναι ένα βήμα προς τα εμπρός για την επίτευξη δίκαιου εμπορίου και τον καθαρισμό των αλυσίδων εφοδιασμού, δίνοντας παράλληλα προτεραιότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα. Για την καταπολέμηση της καταναγκαστικής και της επιβαλλόμενης από το κράτος εργασίας, πρέπει να συνεργαστούμε με ομοϊδεάτες εταίρους και να γίνουμε ισχυρός σύμμαχος στον παγκόσμιο αγώνα κατά της καταναγκαστικής εργασίας».
Η συνεισηγήτρια Maria-Manuel Leitão-Marques (S&D, PT) δήλωσε: «Η καταναγκαστική εργασία είναι πραγματικότητα για πάρα πολύ καιρό και παραμένει πραγματικότητα για πάρα πολλούς. Υπήρχαν περίπου 27,6 εκατομμύρια άνθρωποι που επλήγησαν από αυτό το 2021, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και θύματα της λεγόμενης καταναγκαστικής εργασίας που χρηματοδοτείται από το κράτος.
Η συμφωνία που επιτύχαμε σήμερα θα διαβεβαιώσει ότι η ΕΕ διαθέτει ένα μέσο για την απαγόρευση των προϊόντων που κατασκευάζονται με καταναγκαστική εργασία από την αγορά της Ένωσης καθώς και για την αντιμετώπιση διαφόρων μορφών καταναγκαστικής εργασίας, ακόμη και όταν επιβάλλεται από ένα κράτος».
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει τώρα να δώσουν και τα δύο το τελικό πράσινο φως στην προσωρινή συμφωνία. Στη συνέχεια, ο κανονισμός θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα και θα τεθεί σε ισχύ την επόμενη ημέρα. Οι χώρες της ΕΕ θα έχουν στη συνέχεια 3 χρόνια για να αρχίσουν να εφαρμόζουν τους νέους κανόνες.
