Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απένειμε το Βραβείο Ζαχάρωφ 2024 για την Ελευθερία της Σκέψης στη María Corina Machado ως ηγέτιδα των δημοκρατικών δυνάμεων στη Βενεζουέλα και στον εκλεγμένο Πρόεδρο Edmundo González Urrutia, που εκπροσωπεί όλους τους Βενεζουελάνους εντός και εκτός της χώρας που αγωνίζονται για την αποκατάσταση της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
María Corina Machado και Edmundo González Urrutia
Η María Corina Machado κέρδισε τις εκλογές το 2023 για να είναι υποψήφια της δημοκρατικής αντιπολίτευσης (Unitary Platform) στις προεδρικές εκλογές του 2024, αλλά μετά τον αυθαίρετο αποκλεισμό της από το καθεστώς της Βενεζουέλας, ο Edmundo González Urrutia έγινε υποψήφιος.
Πριν από τις εκλογές τον Ιούλιο του 2024 σημειώθηκε εκτεταμένη καταστολή, συμπεριλαμβανομένων αποκλεισμών, συλλήψεων και παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο νυν πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, κήρυξε τη νίκη στις εκλογές αλλά τα αποτελέσματα αμφισβητήθηκαν από ανεξάρτητους παρατηρητές, συμπεριλαμβανομένου του ΟΗΕ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνώρισε τον Edmundo González ως νόμιμο πρόεδρο της Βενεζουέλας σε ψήφισμα τον Σεπτέμβριο του 2024.
Ανάμεσα στις διαμαρτυρίες και την πολιτική καταστολή, η Machado κρύφτηκε, φοβούμενη για τη ζωή της. Στις 2 Σεπτεμβρίου 2024, ένα δικαστήριο της Βενεζουέλας εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για τον Edmundo González, προκαλώντας διεθνή καταδίκη. Ο Edmundo González μετακόμισε στην Ισπανία όπου του χορηγήθηκε άσυλο.
Και οι δύο προτάθηκαν από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές πρότειναν τον Edmundo González Urrutia.
Άλλοι φιναλίστ για το Βραβείο Ζαχάρωφ για το 2024
Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας ήταν στους τρεις φιναλίστ για το βραβείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που καθορίστηκε μέσω ψηφοφορίας από τα μέλη των επιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων και Ανάπτυξης στις 17 Οκτωβρίου. Οι άλλοι δύο φιναλίστ ήταν: ο Δρ Gubad Ibadoghlu, ακαδημαϊκός και ακτιβιστής κατά της διαφθοράς στο Αζερμπαϊτζάν, και τα γυναικεία κινήματα Women Wage Peace & Women of the Sun, Ισραήλ/Παλαιστίνη.
Δρ. Gubad Ibadoghlu
Ο Δρ. Gubad Ibadoghlu είναι ακαδημαϊκός από το Αζερμπαϊτζάν και ακτιβιστής που μάχεται κατά της διαφθοράς. Συνελήφθη το 2023 αφού επέκρινε τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας και δημιούργησε μια φιλανθρωπική οργάνωση για την επιστροφή κλεμμένων δημοσίων πόρων. Έχει τεθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό και αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως και 17 ετών.
Η κράτησή του ήταν η αρχή μιας συνεχιζόμενης καταστολής των ακαδημαϊκών και της κοινωνίας των πολιτών ενόψει του φόρουμ COP29, το οποίο θα λάβει χώρα στο Μπακού τον Νοέμβριο. Στο ψήφισμά του Απριλίου 2024, το Κοινοβούλιο ζήτησε την άρση των κατηγοριών εναντίον του και την άρση της ταξιδιωτικής απαγόρευσης.
Προτάθηκε ως υποψήφιος από τους Πράσινους/Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία.
«Women Wage Peace» και «Women of the Sun»
Το «Women Wage Peace» είναι ένα αραβοεβραϊκό κίνημα που δημιουργήθηκε το 2014. Στόχος τους είναι να προωθήσουν ειρηνικές και αμοιβαία αποδεκτές λύσεις στο ζήτημα της ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, με την ενεργό συμμετοχή των γυναικών σε όλα τα στάδια των διαπραγματεύσεων.
Το «Women of the Sun» είναι ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό γυναικείο κίνημα, που ιδρύθηκε το 2021 και περιλαμβάνει γυναίκες, νέους και παιδιά από τη Δυτική Όχθη, τη Λωρίδα της Γάζας και την ευρύτερη Παλαιστινιακή Διασπορά. Επιδιώκουν τη διάδοση της πολιτιστικής και εθνικής γνώσης και ευαισθητοποίησης για την ειρήνη μεταξύ των κοινοτήτων.
Τον Μάρτιο του 2022, οι δύο οργανώσεις ανακοίνωσαν μια συνεργασία για τον τερματισμό του κύκλου της αιματοχυσίας. Οι ηγέτες τους έχουν λάβει πολλές διακρίσεις και είναι υποψήφιοι για το Νόμπελ Ειρήνης.
Προτάθηκαν από τους Σοσιαλιστές & Δημοκράτες και την ομάδα Renew Europe.
Οι υπόλοιποι υποψήφιοι
Ο Elon Musk, Διευθύνων Σύμβουλος της SpaceX, Tesla, ιδρυτής πολλών εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων των Neuralink, OpenAI, και ιδιοκτήτης του X (πρώην Twitter) ορίστηκε υποψήφιος από τους Πατριώτες για την Ευρώπη και την Ευρώπη των Κυρίαρχων Εθνών. Ο Musk απέκτησε το X (Twitter) το 2022 δηλώνοντας ότι στοχεύει στην προστασία της ελευθερίας της έκφρασης. Το 2024, επανέφερε τους απαγορευμένους λογαριασμούς, υποστηρίζοντας ότι οι αμφιλεγόμενες απόψεις αξίζουν συζήτησης για τη διαφύλαξη της δημοκρατίας.
Ο Musk εξέθεσε επίσης πρακτικές λογοκρισίας μέσω των «Αρχείων του Twitter» και υποστήριξε τη ρύθμιση που προστατεύει τις διαφορετικές απόψεις. Επιπλέον, έχει δεσμευτεί να επεκτείνει την πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε απομακρυσμένες περιοχές, προωθώντας την ψηφιακή ένταξη και την ισότητα στην πρόσβαση στις πληροφορίες.
Οι δημοσιογράφοι στην Παλαιστίνη Hamza και Wael Al-Dahdouh, Plestia Alaqad, Shireen Abu Akleh και Ain Media προς τιμήν των Yasser Murtaja και Roshdi Sarraj, ορίστηκαν από την Αριστερά. Τουλάχιστον 116 δημοσιογράφοι, μεταξύ των οποίων 111 Παλαιστίνιοι, έχουν σκοτωθεί στη Λωρίδα της Γάζας από τις 7 Οκτωβρίου 2023. Πολλοί περισσότεροι δημοσιογράφοι έχουν δεχθεί επιθέσεις, κρατούνται ή απειλούνται, έχουν εξαφανιστεί ή αντιμετωπίζουν λογοκρισία και κυβερνοεπιθέσεις.
Μεταξύ των δημοσιογράφων που έχασαν τη ζωή τους ενώ κάλυπταν τη σύγκρουση, είναι οι Shireen Abu Akleh, Hamza Al-Dahdouh, Yasser Murtaja και Roshdi Sarraj. Παρά τους κινδύνους, οι δημοσιογράφοι συνεχίζουν το έργο τους για να αποκαλύψουν την αλήθεια για την κατάσταση στη Γάζα, συχνά χωρίς προστασία ή διεθνή εποπτεία.
Το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης
Κάθε χρόνο το Κοινοβούλιο απονέμει το Βραβείο Ζαχάρωφ, συμπεριλαμβανομένου ενός χρηματικού βραβείου 50.000 ευρώ, για να τιμήσει και να υποστηρίξει ανθρώπους και οργανώσεις που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Οι βραβευθέντες το 2023 ήταν η Jina Mahsa Amini και το κίνημα Women, Life, Freedom στο Ιράν.
Οι υποψηφιότητες για το 2024 παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια κοινής συνεδρίασης των Επιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων και Ανάπτυξης και της Υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 26 Σεπτεμβρίου 2024.
Το βραβείο, που θεσμοθετήθηκε το 1988, φέρει το όνομα του Αντρέι Ζαχάρωφ, Σοβιετικού πυρηνικού φυσικού και ισχυρού υπερασπιστή της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Αντρέι Ζαχάρωφ κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 1975 για τις προσπάθειές του να ενημερώσει την κοινή γνώμη για τους κινδύνους της κούρσας πυρηνικών εξοπλισμών.
