Το 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέχισε να ηγείται της εξόδου από την παγκόσμια πανδημία και σε μια πιο πράσινη, πιο ψηφιακή και πιο κοινωνικά δίκαιη Ευρώπη. Η Ε.Ε. με την συμπλήρωση δύο ετών από την ανάληψη των καθηκόντων της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ως Προέδρου της Ε.Ε. προχώρησε σε έναν σύντομο απολογισμό του έργου της.
Αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19 και έναρξη της ανάκαμψης της Ευρώπης
Το 2021, η Ευρωπαϊκή Ένωση διπλασίασε τις προσπάθειές της για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19. Λειτούργησε για την προμήθεια εμβολίων, την κλιμάκωση της παραγωγής τους, την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας κατά της πανδημίας και την έξοδο της Ευρώπης από την οικονομική κρίση με το NextGenerationEU, το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ.
- Έως και 4,2 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων έχουν εξασφαλιστεί χάρη στη στρατηγική της ΕΕ για τα εμβόλια
- Το 76% του ενήλικου πληθυσμού της ΕΕ είναι πλήρως εμβολιασμένο
- 46 δισεκατομμύρια ευρώ από το «Team Europe» για την παγκόσμια ανταπόκριση της ΕΕ
-Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ίδρυσε την Ευρωπαϊκή Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης Υγείας (HERA) για την πρόληψη, τον εντοπισμό και την ταχεία ανταπόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για την υγεία.
-Η Team Europe – που περιλαμβάνει τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη της ΕΕ και τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα – παρέμεινε ένας από τους μεγαλύτερους συνεισφέροντες στο COVAX, τον παγκόσμιο μηχανισμό για την εξασφάλιση δίκαιης πρόσβασης στα εμβόλια COVID-19, με πάνω από 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και τραπεζικές εγγυήσεις παρέχονται μέχρι στιγμής. Για να συμπληρώσει τις προσπάθειες της COVAX, η Team Europe έχει δεσμευτεί να μοιράζεται τουλάχιστον 700 εκατομμύρια δόσεις με χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος έως τα μέσα του 2022.
-Το ψηφιακό πιστοποιητικό COVID-19 της ΕΕ υπήρξε κρίσιμο στοιχείο για την απάντηση της Ευρώπης στην πανδημία COVID-19, διευκολύνοντας την ελεύθερη κυκλοφορία στην ΕΕ. Μέχρι στιγμής έχουν δημιουργηθεί περισσότερα από 710 εκατομμύρια πιστοποιητικά. 51 χώρες σε πέντε ηπείρους είναι συνδεδεμένες στο σύστημα αναγνώρισης πιστοποιητικών και θα ακολουθήσουν κι άλλες.
-Η Επιτροπή και το Συμβούλιο έχουν εγκρίνει μέχρι στιγμής 22 εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Τα πρώτα κεφάλαια προχρηματοδότησης στο πλαίσιο της διευκόλυνσης ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, αξίας άνω των 52 δισεκατομμυρίων ευρώ, έχουν ήδη φτάσει σε 17 κράτη μέλη.
– Τον Ιούνιο του 2021, η Επιτροπή συγκέντρωσε 20 δισεκατομμύρια ευρώ στις χρηματοπιστωτικές αγορές στην πρώτη της συναλλαγή NextGenerationEU, μέσω 10ετούς ομολόγου. Τον Οκτώβριο, εξέδωσε το πρώτο πράσινο ομόλογο, συγκεντρώνοντας 12 δισεκατομμύρια ευρώ που θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για πράσινες και βιώσιμες επενδύσεις σε ολόκληρη την ΕΕ. Αυτό αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη έκδοση πράσινων ομολόγων στον κόσμο.
– Η Επιτροπή συνέχισε να δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να παρέχουν στοχευμένη υποστήριξη σε εταιρείες κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού, εκδίδοντας περισσότερες από 680 αποφάσεις κρατικών ενισχύσεων για περισσότερα από 830 εθνικά μέτρα. Αυτό αντιπροσωπεύει συνολικά περίπου 3,1 τρισεκατομμύρια ευρώ κρατικής ενίσχυσης που εγκρίθηκε από την έναρξη της πανδημίας.
Εκπλήρωση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας
Η πράσινη μετάβαση προσφέρει σημαντικές οικονομικές ευκαιρίες και μπορεί να οδηγήσει στην ανάκαμψη της Ευρώπης. Η Επιτροπή ενίσχυσε το έργο της για να μετατρέψει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία σε πραγματικότητα, προτείνοντας νομοθεσία που θα επιτρέψει στους ανθρώπους και την οικονομία μας να συνεχίσουν να ευημερούν, μαθαίνοντας παράλληλα να ζουν με τρόπο βιώσιμο για τον πλανήτη μας.
Η δέσμευση της ΕΕ να επιτύχει την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 κατοχυρώνεται πλέον στη νομοθεσία της ΕΕ, χάρη στον Ευρωπαϊκό Νόμο για το Κλίμα.
Η Επιτροπή ενέκρινε μια δέσμη προτάσεων για να καταστήσει τις πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα, την ενέργεια, τη χρήση γης και δασών, τις μεταφορές και τη φορολογία κατάλληλες για τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Η Επιτροπή ενέκρινε μια νέα στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, που δείχνει πώς η ΕΕ μπορεί να γίνει πιο ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή έως το 2050.
Σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσει όχι μόνο την κλιματική αλλαγή, αλλά και την απώλεια βιοποικιλότητας, η Επιτροπή έχει αντιμετωπίσει την αποψίλωση, την υποβάθμιση και την αποκατάσταση δασών στο εσωτερικό και στο εξωτερικό με τη στρατηγική της ΕΕ για τα δάση και τον προτεινόμενο κανονισμό για την αποψίλωση των δασών.
Η Επιτροπή δρα κατά της ρύπανσης σε όλες τις μορφές της εγκρίνοντας το σχέδιο δράσης για τη μηδενική ρύπανση για τον αέρα, το νερό και το έδαφος. Έχουν προταθεί ισχυρότεροι κανόνες για τις εξαγωγές αποβλήτων, που οδηγούν επίσης σε μια αποτελεσματική κυκλική οικονομία, καθώς και μια στρατηγική για την αποκατάσταση των εδαφών σε υγιή κατάσταση.
Μια στρατηγική βιώσιμης και έξυπνης κινητικότητας, μαζί με ένα σχέδιο δράσης που αποτελείται από 82 πρωτοβουλίες, καθορίζει μια σαφή πορεία προς την επίτευξη μείωσης κατά 90 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με τις μεταφορές έως το 2050.
Η ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης
Η ψηφιακή υποδομή της Ευρώπης έχει φέρει σημαντικά πλεονεκτήματα καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, η πανδημία έδειξε επίσης την ανάγκη να επιταχυνθεί περαιτέρω ο ψηφιακός μετασχηματισμός.
Tουλάχιστον το 20% από κάθε σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα δαπανηθεί σε ψηφιακό σχεδιασμό
1 δισ. Ευρώ θα επενδύεται ετησίως στην τεχνητή νοημοσύνη, από τα προγράμματα Digital Europe και Horizon Europe
Τουλάχιστον 80% των ενηλίκων θα πρέπει να έχουν βασικές ψηφιακές δεξιότητες έως το 2030
Τον Δεκέμβριο του 2020, η Επιτροπή πρότεινε μια φιλόδοξη μεταρρύθμιση του ψηφιακού χώρου μέσω του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες και του νόμου για τις ψηφιακές αγορές. Τον Νοέμβριο του 2021, το Συμβούλιο ενέκρινε τις γενικές του προσεγγίσεις για τους δύο φακέλους, ενώ προχωρούν και οι συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τον Μάρτιο του 2021, η Επιτροπή παρουσίασε ένα νέο όραμα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης έως το 2030 και, τον Σεπτέμβριο του 2021, πρότεινε ένα πλαίσιο διακυβέρνησης για την επίτευξη των ψηφιακών στόχων του 2030.
Για να τονωθεί η ανάκαμψη της Ευρώπης, η βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ έχει ενημερωθεί με νέα μέτρα που θα ωφελήσουν σημαντικά τις μικρές επιχειρήσεις και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις μέσω μιας ενισχυμένης ενιαίας αγοράς και μειωμένης εξάρτησης από την προσφορά.
Η Επιτροπή πρότεινε έναν νόμο AI με στόχο να μετατρέψει την ΕΕ σε παγκόσμιο κόμβο για εξαιρετική και αξιόπιστη τεχνητή νοημοσύνη.
Η Επιτροπή πρότεινε ένα πλαίσιο για μια αξιόπιστη και ασφαλή ευρωπαϊκή ψηφιακή ταυτότητα, διαθέσιμη σε όλους τους πολίτες, τους κατοίκους και τις επιχειρήσεις της ΕΕ.
Η ΕΕ και οι ΗΠΑ εγκαινίασαν το Συμβούλιο Εμπορίου και Τεχνολογίας, για να χρησιμεύσει ως φόρουμ για τον συντονισμό των προσεγγίσεων σε βασικά παγκόσμια εμπορικά, οικονομικά και τεχνολογικά ζητήματα. Τον Σεπτέμβριο του 2021, η Εναρκτήρια Συνάντησή του πραγματοποιήθηκε στο Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ.
Μια οικονομία που λειτουργεί για τους ανθρώπους
Με περισσότερα από 2000 μέτρα που έχουν ληφθεί από την αρχή της πανδημίας, η ΕΕ δεν φείδεται προσπαθειών για να μετριάσει τον οικονομικό αντίκτυπο της παγκόσμιας κρίσης υγείας.
Η πρώτη ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης συνέχισε να ισχύει καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να αναλάβουν ισχυρή δράση για να στηρίξουν τις οικονομίες τους.
Το 2021, τα κράτη μέλη κατάρτισαν επίσης τα εθνικά τους σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στο πλαίσιο του NextGenerationEU.
Η Επιτροπή άρχισε να εφαρμόζει το μεγαλύτερο πακέτο που έχει χρηματοδοτηθεί ποτέ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, αξίας 2,018 τρισεκατομμυρίων ευρώ σε τρέχουσες τιμές: τον πολυετή προϋπολογισμό και το σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης NextGenerationEU.
Το NextGenerationEU μπορεί να συγκεντρώσει έως και 800 δισεκατομμύρια ευρώ σε τρέχουσες τιμές μέσω έκδοσης ομολόγων. Με την έκδοση έως και 250 δισεκατομμυρίων ευρώ πράσινων ομολόγων, ή το 30% των κεφαλαίων NextGenerationEU, η Επιτροπή θα γίνει ο μεγαλύτερος εκδότης πράσινων ομολόγων στον κόσμο.
Στην Κοινωνική Σύνοδο Κορυφής του Πόρτο, οι ηγέτες της ΕΕ, οι κοινωνικοί εταίροι και οι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών δεσμεύτηκαν να εφαρμόσουν περαιτέρω τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, εγκρίνοντας την πρόταση της Επιτροπής να δημιουργηθεί ένα νέο σύνολο μετρήσιμων κοινωνικών στόχων που θα επιτευχθούν έως το 2030.
Η Επιτροπή παρουσίασε μια φιλόδοξη δέσμη νομοθετικών προτάσεων για την ενίσχυση των κανόνων της ΕΕ για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Πρότεινε επίσης μια νέα αρχή της ΕΕ για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Η Επιτροπή πρότεινε ένα νέο μέσο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ξένων επιδοτήσεων που προκαλούν στρεβλώσεις και βλάπτουν τους ίσους όρους ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.
Μια ανακοίνωση σχετικά με μια πολιτική ανταγωνισμού κατάλληλη για νέες προκλήσεις έχει πλαισιώσει τον σημαντικό ρόλο της πολιτικής ανταγωνισμού για την πορεία της Ευρώπης προς την ανάκαμψη, την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και για μια ανθεκτική ενιαία αγορά.
Για να διασφαλίσει ότι οι κανόνες της ΕΕ για την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία είναι κατάλληλοι για το μέλλον, η Επιτροπή πρότεινε το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, 2021-2027.
Μια ισχυρότερη Ευρώπη στον κόσμο μετά τον COVID
Η ΕΕ άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στη συνεργασία της με το Ηνωμένο Βασίλειο, μετά την οριστικοποίηση της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας ΕΕ-ΗΒ τον Δεκέμβριο του 2020.
Στη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ, οι ηγέτες της ΕΕ και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν επιβεβαίωσαν εκ νέου τη διατλαντική αποφασιστικότητα να εργαστούν από κοινού για να βοηθήσουν τον κόσμο να ανακάμψει από την πανδημία. Ιδρύθηκε ένα υψηλού επιπέδου Συμβούλιο Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ. Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης να αναστείλουν τους δασμούς στις διαφορές Airbus-Boeing.
Η Συνολική Συμφωνία Επενδύσεων με την Κίνα συνήφθη κατ’ αρχήν τον Δεκέμβριο του 2020. Είναι η πιο φιλόδοξη συμφωνία για την πρόσβαση στην αγορά, τους ίσους όρους ανταγωνισμού και τη βιώσιμη ανάπτυξη που έχει ποτέ συμφωνήσει η Κίνα με τρίτη χώρα. Εάν επικυρωθεί, θα διασφαλίσει ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν καλύτερη πρόσβαση και δικαιότερους κανόνες δέσμευσης στην κινεζική αγορά.
Η Επιτροπή ανακοίνωσε ένα πακέτο στήριξης ύψους περίπου 1 δισεκατομμυρίου ευρώ για τον αφγανικό λαό και τις γειτονικές χώρες, καλύπτοντας τις επείγουσες ανάγκες στη χώρα και την περιοχή.
Η Επιτροπή θα καθορίσει μια νέα στρατηγική Global Gateway για τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων συνδεσιμότητας σε όλο τον κόσμο.
Στην Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για την Υγεία, που συνδιοργανώθηκε από την Επιτροπή και την ιταλική Προεδρία της G20, οι ηγέτες της G20 δεσμεύτηκαν σε μια σειρά ενεργειών για να επιταχύνουν το τέλος της κρίσης COVID-19 παγκοσμίως και να προετοιμαστούν καλύτερα για μελλοντικές πανδημίες.
Διασφάλιση ισότητας και κράτους δικαίου και η προστασία των πολιτών
Για να οικοδομηθεί μια Ένωση ισότητας, η Επιτροπή έχει θέσει σε εφαρμογή πολιτικές και μέτρα για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών διακρίσεων και των στερεοτύπων. Ξεκίνησε επίσης μια περιεκτική συζήτηση για την κουλτούρα του κράτους δικαίου σε ολόκληρη την ΕΕ.
Ο πρώτος συντονιστής της ΕΕ κατά του ρατσισμού διορίστηκε τον Ιούνιο του 2021.
Η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για να διασφαλίσει ότι οι γυναίκες και οι άνδρες στην ΕΕ λαμβάνουν ίσες αμοιβές για ίση εργασία, έχουν ίσες ευκαιρίες να ευδοκιμήσουν και μπορούν να συμμετέχουν ισότιμα στην ευρωπαϊκή μας κοινωνία.
Με τη στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, η Επιτροπή άνοιξε το δρόμο για μια Ευρώπη χωρίς φραγμούς που θα διασφαλίσει ότι τα άτομα με αναπηρίες μπορούν να συμμετέχουν, σε ισότιμη βάση με τα άλλα άτομα, στην κοινωνία και στην οικονομία.
Η δεύτερη πανευρωπαϊκή έκθεση για το κράτος δικαίου έδειξε θετικές εξελίξεις, αλλά επισήμανε και σοβαρές ανησυχίες.
Υιοθετήθηκε μια νέα στρατηγική για την ενίσχυση του χώρου Σένγκεν. Στοχεύει στην περαιτέρω ενίσχυση της αποτελεσματικής διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και στην αύξηση της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας.
Μια νέα ώθηση για την ευρωπαϊκή δημοκρατία
Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης ξεκίνησε, απαντώντας στις εκκλήσεις των πολιτών για μεγαλύτερο λόγο σχετικά με το τι κάνει η ΕΕ και πώς λειτουργεί για αυτούς.
Το σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία καθόρισε μέτρα για τη διατήρηση των εκλογών στην ΕΕ ελεύθερες και δίκαιες, την ενίσχυση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης.
Η Επιτροπή πρότεινε να ενισχυθεί ο Κώδικας Πρακτικής για την Παραπληροφόρηση – ο πρώτος του είδους του παγκοσμίως – με τον καθορισμό περαιτέρω καθοδήγησης για τους χειριστές διαδικτυακών και κοινωνικών πλατφορμών, ώστε ο κώδικας να γίνει πιο αποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την ενστάλαξη εμπιστοσύνης στις διαδικτυακές πληροφορίες .
Η Επιτροπή πρότεινε νομοθετική δράση για την πολιτική διαφήμιση, για την αύξηση της διαφάνειας γύρω από τους χορηγούς περιεχομένου επί πληρωμή, καθώς και για τη θέσπιση αυστηρών όρων για την πολιτική στόχευση. Συνέστησε επίσης μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας των δημοσιογράφων.
Η Επιτροπή παρουσίασε μια νέα ολοκληρωμένη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, για την υποστήριξη και την ενδυνάμωση των παιδιών και την εκπλήρωση, προστασία και προώθηση των δικαιωμάτων τους στην ΕΕ και παγκοσμίως.
Η Επιτροπή πρότεινε μέτρα για την ψηφιοποίηση των συστημάτων δικαιοσύνης της ΕΕ, καθιστώντας τα πιο προσιτά και αποτελεσματικά.
