Τον τελευταίο καιρό όλοι ακούμε για Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για Ταμείο Ανάκαμψης, για RePowerEU, για NextGenerationEU ή και για άλλα προγράμματα ή χρηματοδοτικά εργαλεία που παρά τις πολύ καλές προθέσεις των εμπνευστών τους -την ΕΕ δηλαδή- κάπου όλα αυτά μας μπερδεύουν για το τι ακριβώς είναι, ποιός είναι ο ρόλος τους και πως όλα αυτά φτάνουν σε εμάς κυρίως μέσα από δράσεις που σχεδιάζουν οι Δημόσιες αρχές.
Αν και πιο γνωστά σε εμάς είναι το ΕΣΠΑ, το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», ή το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης ωστόσο όλα σχεδόν έχουν κοινές αφετηρίες. Ας γνωρίσουμε λοιπόν δύο βασικούς πυλώνες ανάπτυξης (Οικονομία και Ενέργεια) της ΕΕ τους NextGenerationEU και RePowerEU.
NextGenerationEU
Το NextGenerationEU είναι ένα προσωρινό μέσο ανάκαμψης ύψους άνω των 800 δισ. ευρώ για την αποκατάσταση των άμεσων οικονομικών και κοινωνικών ζημιών που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού. Η Ευρώπη μετά την COVID-19 θα είναι πιο πράσινη, πιο ψηφιακή, πιο ανθεκτική και καλύτερα προσαρμοσμένη στις τρέχουσες και στις μελλοντικές προκλήσεις.
Η ραχοκοκαλιά του NextGenerationEU είναι ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), στο πλαίσιο του οποίου χορηγούνται επιδοτήσεις και δάνεια συνολικού ύψους 723,8 δισ. ευρώ για τη στήριξη των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Για τη χορήγηση των κονδυλίων στο πλαίσιο του εν λόγω μηχανισμού, τα κράτη μέλη οφείλουν να καταρτίσουν σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στα οποία εξηγούν πώς θα επενδύσουν τα κονδύλια αυτά. Επιπλέον, πρέπει να συμμορφωθούν με τα προβλεπόμενα ορόσημα και τους στόχους και πριν από την εκταμίευση των κονδυλίων στο πλαίσιο του ΜΑΑ η Επιτροπή αξιολογεί αν όλα τα σχετικά ορόσημα και οι στόχοι τηρήθηκαν ικανοποιητικά.
Για να δείτε τα σχέδια των διαφόρων κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και το ύψος των κονδυλίων που έχουν εκταμιευθεί μέχρι στιγμής, συμβουλευθείτε τον διαδραστικό πίνακα αποτελεσμάτων για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα.
Τα υπόλοιπα κονδύλια του NextGenerationEU παρέχονται στα κράτη μέλη της ΕΕ μέσω διαφόρων προγραμμάτων της ΕΕ: Συνδρομή στην Ανάκαμψη για τη Συνοχή και τις Περιοχές της Ευρώπης (REACT-EU), Ορίζων Ευρώπη, InvestEU, Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης ή Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ).
Ύστερα από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τα κράτη μέλη της ΕΕ μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν κάποια από τα κονδύλια αυτά για να καλύψουν τις ανάγκες των προσφύγων που έφτασαν στο έδαφός τους.
REPowerEU
Στις 18 Μαΐου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το σχέδιό της REPowerEU ως απάντηση στις δυσκολίες και τη διαταραχή της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το σχέδιο της ΕΕ REPower επιδιώκει να τερματίσει την εξάρτηση της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και να σημειώσει περαιτέρω πρόοδο στην επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ.
Το REPowerEU είναι ένα σχέδιο για
- την εξοικονόμηση ενέργειας
- την παραγωγή καθαρής ενέργειας
- τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού μας
Υποστηρίζεται από οικονομικά και νομοθετικά μέτρα για την κατασκευή των νέων ενεργειακών υποδομών και του νέου συστήματος που χρειάζεται η Ευρώπη.
Ως μέρος του σχεδίου REPowerEU, η Επιτροπή πρότεινε μια σειρά στοχευμένων τροποποιήσεων της υφιστάμενης νομοθεσίας στον τομέα της ενέργειας, και συγκεκριμένα την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (RED), την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (EPBD) και την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση (EED).
Το 85 % των Ευρωπαίων πιστεύει ότι η ΕΕ θα πρέπει να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο το συντομότερο δυνατόν για να στηρίξει την Ουκρανία. H Ευρώπη μπορεί να επιτύχει αυτόν τον στόχο ταχύτερα, ενεργώντας ως Ένωση.
Το σχέδιο REPowerEU προβλέπει σειρά μέτρων για την ταχεία μείωση της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, με παράλληλη αύξηση της ανθεκτικότητας του ενεργειακού συστήματος σε επίπεδο ΕΕ. Το σχέδιο βασίζεται στα εξής:
Διαφοροποίηση
Η ΕΕ συνεργάζεται με διεθνείς εταίρους για την εξεύρεση εναλλακτικών πηγών ενεργειακού εφοδιασμού. Βραχυπρόθεσμα, χρειαζόμαστε εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα το συντομότερο δυνατόν, ενώ μελλοντικά θα χρειαστούμε και ανανεώσιμο υδρογόνο.
Εξοικονόμηση
Κάθε πολίτης, επιχείρηση και οργανισμός μπορεί να εξοικονομήσει ενέργεια. Μικρές αλλαγές στη συμπεριφορά μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά αν τις ακολουθήσουμε όλοι. Θα χρειαστεί να πάρουμε επίσης μέτρα έκτακτης ανάγκης για περιπτώσεις διακοπής του εφοδιασμού.
Επιτάχυνση στον τομέα της καθαρής ενέργειας
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι η φθηνότερη και καθαρότερη διαθέσιμη μορφή ενέργειας, η οποία, μάλιστα, μπορεί να παράγεται εντός της Ένωσης, μειώνοντας τις ανάγκες μας για εισαγωγές ενέργειας. Το REPowerEU θα επιταχύνει την πράσινη μετάβαση και θα ενθαρρύνει μαζικές επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πρέπει επίσης να καταστεί δυνατή η ταχύτερη υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων για τη βιομηχανία και τις μεταφορές, ώστε να μειωθούν οι εκπομπές και η ενεργειακή εξάρτηση.
