To 2022, η Ευρώπη γνώρισε το πιο ζεστό καλοκαίρι της και τη δεύτερη θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί, σύμφωνα με την έκδοση του 2022 της έκθεσης της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής του Copernicus (C3S*) για την Ευρωπαϊκή Κατάσταση του Κλίματος (ESOTC).
Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα τελευταία οκτώ χρόνια ήταν τα θερμότερα που έχουν καταγραφεί,ενώ τις τελευταίες δεκαετίες η Ευρώπη θερμάνθηκε γρηγορότερα συνολικά από οποιαδήποτε άλλη ήπειρο.
Η έκθεση ESOTC 2022, που δημοσιεύθηκε στις 20 Απριλίου, παρέχει μια ολοκληρωμένη επισκόπηση των σημαντικών κλιματικών γεγονότων του 2022 στην Ευρώπη, την Αρκτική και σε ολόκληρο τον κόσμο, τοποθετώντας το κλίμα το 2022 σε μακροπρόθεσμο πλαίσιο. Τα στοιχεία της έκθεσης δείχνουν άνοδο της θερμοκρασίας και εντατικοποίηση ακραίων φαινομένων.
Εξαιρετικές θερμοκρασίες στην Ευρώπη και την Αρκτική
Τα δεδομένα C3S δείχνουν ότι η μέση θερμοκρασία για την Ευρώπη για την τελευταία 5ετία ήταν περίπου 2,2°C πάνω από την προβιομηχανική εποχή (1850-1900) και το 2022 ήταν η δεύτερη θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί, με 0,9°C πάνω από το 1991 -2020 μέσου όρου. Το περασμένο καλοκαίρι ήταν το θερμότερο που έχει καταγραφεί στην Ευρώπη, με 1,4°C πάνω από τον μέσο όρο.
Μαζί με τις υψηλές θερμοκρασίες, η Ευρώπη γνώρισε αρκετά ακραία φαινόμενα το περασμένο καλοκαίρι, όπως έντονους καύσωνες, συνθήκες ξηρασίας και εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές.
Η υπερβολική ζέστη κατά τα τέλη της άνοιξης και το καλοκαίρι οδήγησε σε επικίνδυνες συνθήκες για την ανθρώπινη υγεία. Γενικά, η Ευρώπη βλέπει μια ανοδική τάση στον αριθμό των καλοκαιρινών ημερών με «ισχυρό» ή «πολύ ισχυρό θερμικό στρες», και στη Νότια Ευρώπη το ίδιο παρατηρείται για το «ακραίο θερμικό στρες». Υπάρχει επίσης μια πτωτική τάση στον αριθμό των ημερών με «χωρίς θερμικό στρες».
«Η έκθεση επισημαίνει ανησυχητικές αλλαγές στο κλίμα μας, συμπεριλαμβανομένου του θερμότερου καλοκαιριού που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη, που χαρακτηρίζεται από άνευ προηγουμένου θαλάσσιους καύσωνες στη Μεσόγειο Θάλασσα και θερμοκρασίες ρεκόρ στη Γροιλανδία.
Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες της Ευρώπης αποτελούν μέρος μιας ανοδικής τάσης που επηρεάζει τον κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες. Και στην περιοχή της Αρκτικής, οι θερμοκρασίες έχουν αυξηθεί πολύ πιο γρήγορα από ό,τι στο μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης υδρογείου, και το 2022 ήταν η έκτη θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί για την Αρκτική συνολικά και η τέταρτη θερμότερη για τις χερσαίες περιοχές της Αρκτικής.
Μία από τις περιοχές της Αρκτικής που επλήγησαν περισσότερο το 2022 ήταν το Σβάλμπαρντ, το οποίο γνώρισε το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί με ορισμένες περιοχές να έχουν θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 2,5°C πάνω από το μέσο όρο.
Κατά τη διάρκεια του 2022, η Γροιλανδία γνώρισε επίσης ακραίες κλιματικές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της εξαιρετικής ζέστης και βροχοπτώσεων τον Σεπτέμβριο, μια εποχή του χρόνου που το χιόνι είναι πιο χαρακτηριστικό. Οι μέσες θερμοκρασίες του μήνα ήταν οι υψηλότερες που έχουν καταγραφεί, έως και 8°C υψηλότερες από το μέσο όρο και το νησί γνώρισε τρεις διαφορετικούς καύσωνες προκαλώντας ρεκόρ τήξης πάγου, με τουλάχιστον το 23% του στρώματος πάγου να επηρεάζεται στην κορύφωση του πρώτου καύσωνα.
Ευρωπαϊκή ξηρασία και καλοκαιρινές πυρκαγιές
Ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα που επηρέασαν την Ευρώπη το 2022 ήταν η εκτεταμένη ξηρασία. Μεγάλο μέρος της Ευρώπης γνώρισε λιγότερες ημέρες χιονιού από το μέσο όρο κατά τη διάρκεια του χειμώνα 2021-2022 και την άνοιξη, η βροχόπτωση ήταν κάτω από το μέσο όρο σε μεγάλο μέρος της ηπείρου, με τον Μάιο να έχει τη χαμηλότερη βροχόπτωση που έχει καταγραφεί για το μήνα.
Η έλλειψη χειμερινού χιονιού και οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού οδήγησαν σε απώλεια ρεκόρ πάγου για τους παγετώνες των Άλπεων, που ισοδυναμεί με περισσότερα από 5 km3 πάγου. Η κάτω του μέσου όρου βροχόπτωση, η οποία συνεχίστηκε όλο το καλοκαίρι μαζί με τους έκτακτους καύσωνες, προκάλεσαν επίσης μια εκτεταμένη και παρατεταμένη ξηρασία που έπληξε αρκετούς τομείς, όπως η γεωργία, οι ποτάμιες μεταφορές και η ενέργεια.
Η ετήσια ανωμαλία της υγρασίας του εδάφους ήταν η δεύτερη χαμηλότερη τα τελευταία 50 χρόνια με μόνο απομονωμένες περιοχές να βλέπουν συνθήκες υγρασίας εδάφους πιο υγρές από το μέσο όρο. Επί πλέον,
Η ροή του ποταμού για την Ευρώπη ήταν η δεύτερη χαμηλότερη στην καταγραφή, σημειώνοντας την έκτη συνεχή χρονιά με ροές κάτω του μέσου όρου. Όσον αφορά την περιοχή που επλήγη, το 2022 ήταν η πιο ξηρή χρονιά που έχει καταγραφεί, με το 63% των ποταμών της Ευρώπης να έχουν ροές χαμηλότερες από το μέσο όρο.
Οι συνθήκες ζέστης και ξηρασίας στην Ευρώπη ήταν ευνοϊκές για πυρκαγιές και, για την Ευρώπη συνολικά, συνθήκες κινδύνου πυρκαγιάς άνω του μέσου όρου παρατηρήθηκαν το μεγαλύτερο μέρος του έτους.
Η Υπηρεσία Παρακολούθησης Ατμόσφαιρας Copernicus (CAMS*) παρακολούθησε σημαντικές αυξήσεις στις εκπομπές άνθρακα από τις δασικές πυρκαγιές για ορισμένες ευρωπαϊκές περιοχές το καλοκαίρι του 2022, μετά τις συνθήκες ζέστης και ξηρασίας. Οι συνολικές εκτιμώμενες εκπομπές σε ολόκληρη την ΕΕ το καλοκαίρι του 2022 ήταν οι υψηλότερες από το 2007. Γαλλία, Ισπανία, Γερμανία και η Σλοβενία βίωσαν επίσης τις υψηλότερες εκπομπές πυρκαγιών το καλοκαίρι τα τελευταία τουλάχιστον 20 χρόνια, με τη νοτιοδυτική Ευρώπη να έχει δει μερικές από τις μεγαλύτερες πυρκαγιές που έχουν καταγραφεί στην Ευρώπη.
Ειδικό χαρακτηριστικό για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Η έκθεση ESOTC 2022 περιέχει επίσης ένα ειδικό χαρακτηριστικό για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας,
η οποία εξετάζει παράγοντες που επηρεάζουν τις δυνατότητες της Ευρώπης να παράγει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η έκθεση σημειώνει ότι, το 2022, η Ευρώπη έλαβε την υψηλότερη ποσότητα επιφανειακής ηλιακής ακτινοβολίας τα τελευταία 40 χρόνια. Ως αποτέλεσμα, η δυνητική παραγωγή ηλιακής φωτοβολταϊκής ενέργειας ήταν πάνω από το μέσο όρο στο μεγαλύτερο μέρος της ηπείρου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η υψηλή επιφανειακή ηλιακή ακτινοβολία το 2022 συνάδει με μια αξιοσημείωτη θετική τάση που παρατηρήθηκε την ίδια περίοδο 40 ετών.
Εν τω μεταξύ, η ετήσια μέση ταχύτητα ανέμου για την ευρωπαϊκή γη το 2022 ήταν ουσιαστικά ίση με τον μέσο όρο των 30 ετών. Ήταν κάτω του μέσου όρου στο μεγαλύτερο μέρος της δυτικής, κεντρικής και βορειοανατολικής Ευρώπης, αλλά πάνω από το μέσο όρο στην ανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη. Αυτό σήμαινε ότι η δυνητική παραγωγή ενέργειας από χερσαία αιολική ενέργεια ήταν κάτω του μέσου όρου στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, ειδικά στις νότιες κεντρικές περιοχές.
