Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε την Τετάρτη (28/6) δύο προτάσεις για να διασφαλίσει τη συνέχιση της πρόσβασης των πολιτών και των επιχειρήσεων στα τραπεζογραμμάτια και στα κέρματα του ευρώ και της δυνατότητάς τους να πληρώνουν με αυτά σε ολόκληρη την ευρωζώνη, καθώς και για να καθορίσει το πλαίσιο μιας πιθανής νέας ψηφιακής μορφής του ευρώ, που μπορεί να εκδίδεται στο μέλλον από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, συμπληρωματικά προς τα μετρητά.
Το ευρώ εξακολουθεί να αποτελεί σύμβολο της ενότητας και της ισχύος της Ευρώπης. Σε όλη την ευρωζώνη και πέραν αυτής, εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις έχουν συνηθίσει να πληρώνουν με κέρματα και τραπεζογραμμάτια ευρώ.
Ενώ το 60% των ερωτηθέντων θα ήθελαν να διατηρηθεί η δυνατότητα να χρησιμοποιούν μετρητά, όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να πληρώνουν ψηφιακά, με κάρτες και εφαρμογές που εκδίδονται από τράπεζες και άλλες ψηφιακές και χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις. Η τάση αυτή επιταχύνθηκε με την πανδημία του κορονοϊού.
Τι θα είναι το ψηφιακό ευρώ;
Το ψηφιακό ευρώ θα είναι ένα «ψηφιακό νόμισμα της κεντρικής τράπεζας» που θα εκδίδεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και θα είναι διαθέσιμο στο ευρύ κοινό. Θα είναι ακριβώς σαν μετρητά, μόνο σε ψηφιακή έκδοση. Όπως και τα μετρητά, κάθε ψηφιακό ευρώ που κατέχουν οι καταναλωτές θα υποστηρίζεται άμεσα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Θα διανεμηθεί σε πολίτες και επιχειρήσεις από τράπεζες και άλλους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών.
Σε αντίθεση με τα κρυπτογραφικά περιουσιακά στοιχεία, το ψηφιακό ευρώ θα είναι χρήμα κεντρικής τράπεζας. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα εγγυηθεί ότι είναι ασφαλές, ότι διατηρεί σταθερή αξία και ότι μπορεί να ανταλλάσσεται στην ονομαστική του αξία με μετρητά ευρώ. Αντίθετα τα κρυπτονομίσματα μπορεί να παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις σε αξία και η ανταλλαγή τους σε μετρητά σε ευρώ ή ακόμη και σε χρήμα εμπορικών τραπεζών δεν είναι εγγυημένη.
Γιατί χρειαζόμαστε ένα ψηφιακό ευρώ;
Το ευρώ αποτελεί σύμβολο της ενότητας και της δύναμης της Ευρώπης από την έναρξή του πριν από 25 χρόνια. Ενώ τα μετρητά εξακολουθούν να επικρατούν και θα παραμείνουν ευρέως προσβάσιμα και αποδεκτά. Όλο και περισσότεροι πολίτες και επιχειρήσεις επιλέγουν να πληρώνουν ηλεκτρονικά. Σε αυτό το πλαίσιο, το ψηφιακό ευρώ έχει διάφορους στόχους:
Για να διασφαλίσει ότι οι άνθρωποι, οι επιχειρήσεις και οι δημόσιοι φορείς θα συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση σε μια δημόσια μορφή ψηφιακού χρήματος για πληρωμές, η οποία είναι προσβάσιμη και αποδεκτή παντού στη ζώνη του ευρώ, ανά πάσα στιγμή (σε αντίθεση με το να βασίζεσαι μόνο σε ιδιωτικές λύσεις).Να καταστήσει διαθέσιμη μια μορφή ψηφιακού χρήματος που διασφαλίζει το ίδιο επίπεδο απορρήτου με τα μετρητά (σε αντίθεση με τις υπάρχουσες λύσεις ψηφιακών πληρωμών) και είναι προσβάσιμο σε όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν διαθέτουν τραπεζικούς λογαριασμούς·
Για την προώθηση της καινοτομίας και του ανταγωνισμού στις πληρωμές λιανικής, μεταξύ άλλων, δίνοντας τη δυνατότητα στις τράπεζες και σε άλλους παρόχους πληρωμών να αναπτύξουν νέες λύσεις για τους πελάτες τους.
Να υποστηρίξει την ανοιχτή στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης και να ενισχύσει τον διεθνή ρόλο του ευρώ. Πολλές κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο διερευνούν επί του παρόντος την έκδοση ψηφιακών νομισμάτων κεντρικής τράπεζας και ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών έχουν ήδη εκδώσει τέτοια νομίσματα.
Τα σταθερά νομίσματα και άλλα κρυπτοστοιχεία που δεν είναι εκφρασμένα σε ευρώ, εάν χρησιμοποιηθούν ευρέως για πληρωμές, θα μπορούσαν επίσης να υπονομεύσουν τη σταθερότητα του νομισματικού μας συστήματος. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να καθιερωθεί μια ψηφιακή μορφή του ευρώ για να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι, οι επιχειρήσεις και οι δημόσιοι φορείς εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση σε μια δημόσια μορφή χρήματος σε ευρώ, η οποία είναι προσβάσιμη και αποδεκτή παντού στη ζώνη του ευρώ και ανά πάσα στιγμή.
Το ψηφιακό ευρώ θα διευκόλυνε επίσης τις πληρωμές των πολιτών σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Θα έφερνε μετρητα όπως η εμπειρία στις ψηφιακές πληρωμές, επιτρέποντας στους χρήστες να πληρώνουν και να μεταφέρουν χρήματα με υψηλό βαθμό απορρήτου, και σε αντίθεση με πολλές άλλες λύσεις ψηφιακών πληρωμών, ακόμη και χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο.
Γιατί η Επιτροπή ενεργεί για αυτό τώρα;
Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, τα μετρητά ευρώ προστατεύονται ως νόμιμο χρήμα στη ζώνη του ευρώ. Η πρόταση κωδικοποιεί και διευκρινίζει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου τον Ιανουάριο του 2021, η οποία καθορίζει τις αρχές του νόμιμου χρήματος. Ενόψει της θέσπισης και της πιθανής έκδοσης από την ΕΚΤ ψηφιακού ευρώ με καθεστώς νόμιμου χρήματος, είναι επίσης σημαντικό να ρυθμιστεί η έννοια του νόμιμου χρήματος για την υπάρχουσα φυσική μορφή του ευρώ, ώστε να διασφαλιστεί η συνοχή μεταξύ των δύο μορφών δημόσιου χρήματος.
Επιπλέον, αυτή η πρόταση επιδιώκει να αντιμετωπίσει ζητήματα σχετικά με την αποδοχή μετρητών που προέκυψαν πρόσφατα, τα οποία μπορεί να δημιουργήσουν σύγχυση στους πολίτες που θέλουν να πληρώσουν σε μετρητά, καθώς και ανησυχίες που έχουν διατυπωθεί σε ορισμένα κράτη μέλη σχετικά με δυσκολίες πρόσβασης σε μετρητά.
