Η έκθεση επικεντρώνεται στα μέτρα που ελήφθησαν το 2020 με σκοπό την υλοποίηση των συστάσεων της τρίτης έκθεσης στο πλαίσιο του μηχανισμού αναστολής της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης visa.
Για τις χώρες που έχουν απαλλαγεί από την υποχρέωση θεώρησης εδώ και λιγότερο από 7 έτη (Γεωργία, Μολδαβία και Ουκρανία), η έκθεση παρέχει επίσης λεπτομερέστερη αξιολόγηση άλλων μέτρων που έχουν ληφθεί προκειμένου να διασφαλιστεί η συνεχής εκπλήρωση των κριτηρίων αξιολόγησης.
Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι όλες οι χώρες που εξετάστηκαν εξακολουθούν να πληρούν τις απαιτήσεις ελευθέρωσης του καθεστώτος των θεωρήσεων και σημείωσαν πρόοδο όσον αφορά την υλοποίηση των συστάσεων του προηγούμενου έτους.
Ταυτόχρονα, η έκθεση επισημαίνει τους τομείς στους οποίους απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες από κάθε χώρα. Η έκθεση αναφέρει επίσης ότι οι απαλλαγμένες από την υποχρέωση θεώρησης μετακινήσεις εξακολουθούν να αποφέρουν θετικά οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά οφέλη στα κράτη μέλη της ΕΕ και στις χώρες-εταίρους.
Η κ. Ίλβα Γιούανσον, επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, δήλωσε τα εξής: «Τα απαλλαγμένα από την υποχρέωση θεώρησης ταξίδια μεταξύ της ΕΕ και των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης αποτελούν σημαντικό επίτευγμα. Παρά το γεγονός ότι οι περιορισμοί λόγω της πανδημίας COVID-19 επηρέασαν σημαντικά την κινητικότητα, οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης που απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης πρέπει να συνεχίσουν και να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη διαχείριση της μετανάστευσης και του ασύλου, καθώς και για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος.»
Μετανάστευση, άσυλο και συνεργασία στον τομέα της επανεισδοχής
Η πανδημία COVID-19 και οι σχετικοί ταξιδιωτικοί περιορισμοί είχαν σημαντικό αντίκτυπο στη μετανάστευση και την κινητικότητα στην ΕΕ.
Η συντριπτική πλειονότητα όσων τελικά ταξίδεψαν στην ΕΕ το έπραξαν για βάσιμους λόγους. Αν και όλες οι χώρες που αξιολογήθηκαν συνέχισαν να λαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να καμφθούν οι συνεχιζόμενες ανησυχίες:
- Οι αιτήσεις ασύλου μειώθηκαν δραστικά την άνοιξη του 2020. Ωστόσο, αρκετές χώρες πρέπει να συνεχίσουν να καταβάλλουν προσπάθειες για την αντιμετώπιση των αβάσιμων αιτήσεων ασύλου που υποβάλλουν πολίτες τους, μεταξύ άλλων εντείνοντας τη συμμετοχή τους στην Ευρωπαϊκή Πολυκλαδική Πλατφόρμα κατά των Εγκληματικών Απειλών (EMPACT) και συνεχίζοντας να διοργανώνουν στοχευμένες εκστρατείες ενημέρωσης.
- Ενώ ο ρυθμός επιστροφών μειώθηκε λόγω της περιορισμένης διαθεσιμότητας πτήσεων, συνεχίζεται η καλή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και των συμμετεχουσών χωρών στον τομέα της επιστροφής και της επανεισδοχής.
- Παρά τη συνολική μείωση του αριθμού των παράτυπων διελεύσεων των συνόρων, εξακολουθούν να απαιτούνται βελτιώσεις όσον αφορά τη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης. Η ικανότητα υποδοχής σε ορισμένες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων εξακολουθεί να εγείρει ανησυχίες, ιδίως στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη.
- Οι συμφωνίες περί καθεστώτος του Frontex με τη Βόρεια Μακεδονία και τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη θα πρέπει να οριστικοποιηθούν και να εφαρμοστούν σύντομα.
- Προκειμένου να εξασφαλιστεί η καλή διαχείριση του περιβάλλοντος μετανάστευσης και ασφάλειας, κάτι που συνιστά προϋπόθεση για τη συνεχή εκπλήρωση των κριτηρίων ελευθέρωσης του καθεστώτος των θεωρήσεων, οι αξιολογούμενες χώρες πρέπει να διασφαλίσουν την περαιτέρω ευθυγράμμιση με την πολιτική θεωρήσεων της ΕΕ.
Δημόσια τάξη και ασφάλεια
Όλες οι χώρες που αξιολογήθηκαν συνέχισαν να λαμβάνουν μέτρα για την πρόληψη και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την αντιμετώπιση των ζητημάτων εσωτερικής ασφάλειας:
- Οι χώρες θα πρέπει να αναλάβουν δράση για την αποτελεσματική καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, της οικονομικής απάτης και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, ιδίως μέσω του καλύτερου συντονισμού μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου.
- Η διαφθορά στα υψηλά κλιμάκια εξακολουθεί να αποτελεί πηγή ανησυχίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της διαφθοράς εξακολουθούν να παρεμποδίζονται λόγω της περιορισμένης ικανότητας και του νομικού καθεστώτος των υπηρεσιών καταπολέμησης της διαφθοράς, καθώς και λόγω του μικρού αριθμού καταδικαστικών αποφάσεων στις υποθέσεις διαφθοράς που παραπέμπονται σε δίκη (ιδίως στη Μολδαβία και την Ουκρανία).
- Οι χώρες που είναι απαλλαγμένες από την υποχρέωση θεώρησης και οι οποίες χορηγούν υπηκοότητα ως αντάλλαγμα για επενδύσεις θα πρέπει να καταργήσουν αποτελεσματικά τα εν λόγω καθεστώτα, ώστε να αποτρέπεται το ενδεχόμενο υπήκοοι άλλων χωρών που υπόκεινται σε υποχρέωση θεώρησης να παρακάμπτουν την ενωσιακή διαδικασία χορήγησης θεωρήσεων βραχείας διαμονής και την εις βάθος αξιολόγηση των κινδύνων ως προς τη μετανάστευση και την ασφάλεια που συνεπάγεται.
