Οι διαπραγματευτές του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου κατέληξαν σε συμφωνία στο χρηματοδοτικό μέσο της περιόδου 2021-2027 για τις υπό ένταξη χώρες στην ΕΕ.
Οι συννομοθέτες συμφώνησαν για τις προτεραιότητες, τους στόχους και τη διακυβέρνηση του εκσυγχρονισμένου μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας («Instrument for Pre-accession Assistance, IPA ΙΙΙ»), του οποίου ο προϋπολογισμός θα ανέρχεται στα 14,2 δισ. ευρώ και θα στηρίξει την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που ζητά η ΕΕ σε επτά χώρες-εταίρους: την Αλβανία, τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, το Κόσοβο, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Σερβία και την Τουρκία.
Ισχυρότερες προϋποθέσεις χρηματοδότησης, ισχυρότερος ρόλος και καλύτερη ενημέρωση για το Κοινοβούλιο
Το αναβαθμισμένο προενταξιακό μέσο ενισχύει τις προϋποθέσεις που συνδέονται με τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, προβλέποντας την αναστολή της βοήθειας σε περίπτωση οπισθοδρόμησης των κυβερνήσεων των υπό ένταξη χωρών στους εν λόγω τομείς.
Το «IPA ΙΙΙ», θα ενισχύσει τη στρατηγική επικοινωνία και την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, συμβάλλοντας επίσης στην επίτευξη των στόχων για την προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος, για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα των φύλων. Προβλέπεται επίσης βελτίωση στο συντονισμό μεταξύ των χρηματοδοτών και ενίσχυση των διαδικασιών διαβούλευσης με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές.
Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, το Κοινοβούλιο εξασφάλισε τη βελτίωση της διακυβέρνησης του μέσου στο πλαίσιο της διευρυμένης χρήσης της διαδικασίας των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, καθώς και την ενίσχυση του γεωπολιτικού διαλόγου με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι μηχανισμοί αυτοί θα επιτρέψουν στο Κοινοβούλιο να καθορίζει τους κύριους στρατηγικούς προσανατολισμούς και να εξετάζει προσεκτικά τις αποφάσεις που λαμβάνονται στα πλαίσια που ορίζει το προενταξιακό μέσο.
Ωστόσο προβλέπεται αναστολή της βοήθειας σε περίπτωση οπισθοδρόμησης των κυβερνήσεων σε θέματα που συνδέονται με τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου
Δηλώσεις
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων David McAllister (ΕΛΚ, Γερμανία) δήλωσε: «Αυτή η πολυαναμενόμενη πολιτική συμφωνία αποτελεί εξαιρετική είδηση για τους δικαιούχους του ‘ΙPA ΙΙΙ’ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ανοίγει τον δρόμο για μια βελτιωμένη διακυβέρνηση, για περισσότερη συνοχή και διαφάνεια στην εξωτερική χρηματοδότηση, σε μια περίοδο κρίσιμης σημασίας ως προς την πολιτική μας για τη διεύρυνση, ενόψει της ανάκαμψης από την πανδημία».
Η συν-εισηγήτρια Željana Zovko (ΕΛΚ, Κροατία) δήλωσε: «Η συμφωνία διασφαλίζει τη συνέχιση της χρηματοδότησης της πολιτικής διεύρυνσης, του πλέον επιτυχημένου εργαλείου εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, το οποίο βασίζεται στη διεθνή συμφιλίωση, την περιφερειακή συνεργασία και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Το εκσυγχρονισμένο προενταξιακό μέσο έχει την ικανότητα να διευκολύνει τις εις βάθος μεταρρυθμίσεις στις υπό ένταξη χώρες και να τις φέρει πιο κοντά στην ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω του φιλόδοξου οικονομικού και επενδυτικού σχεδίου και της πράσινης ατζέντας για τα Δυτικά Βαλκάνια».
Ο συν-εισηγητής Tonino Picula (Σοσιαλιστές, Κροατία): «Η νέα γενιά του ‘ΙPA’ θα ενισχύσει τη δημοκρατική, κανονιστική και κοινωνικοοικονομική μεταρρύθμιση των υποψήφιων προς ένταξη χωρών στην ΕΕ. Επιτρέπει την εξυπνότερη, καλύτερα στοχευμένη, πιο προβεβλημένη και βιώσιμη στήριξη προς τις υποψήφιες και δυνάμει υποψήφιες χώρες στην ΕΕ. Με τη σημερινή συμφωνία, καταφέραμε να εξασφαλίσουμε μια υπό όρους στρατηγική και ορατή χρηματοδότηση που θα συμβάλλει στη μεταρρύθμιση των εν λόγω χωρών, λαμβάνοντας υπόψη τις κοινές προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν».
Επόμενα βήματα
Το τελικό, νομικά δεσμευτικό κείμενο, απόρροια της εν λόγω πολιτικής συμφωνίας, θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Το αναθεωρημένο προενταξιακό μέσο αναμένεται να εγκριθεί και να γίνει νόμος στις αρχές του φθινοπώρου.
Σχετικές πληροφορίες
Η πρώτη γενιά του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας τέθηκε σε εφαρμογή το 2007 και ο διαδοχός του ήταν το «IPA ΙΙ» το 2014.Οι ίδιες χώρες που καλύπτονται από το μέσο θα είναι επίσης επιλέξιμες για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας.
Πρόσθετες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην περιοχή μπορούν να κινητοποιηθούν μέσω των εγγυήσεων της ΕΕ στο πλαίσιο του μηχανισμού εγγυήσεων για τα Δυτικά Βαλκάνια του πλαισίου επενδύσεων για τα Δυτικά Βαλκάνια.
